De film ‘Het Smelt’, geregisseerd door Veerle Baetens, was een emotionele mokerslag die ik iedereen gun. Zelden heb ik zo’n fysieke reactie gehad op een film. De spanning die werd opgeroepen door de ervaringen van Eva, het hoofdpersonage, deed me vooroverbuigen van de kramp in mijn buik. Soms moest ik zelfs wegkijken en de stress liet me boeren. Alleen een stevige huilbui in de auto op weg naar huis hielp me ontladen.
Het voelde alsof ik naar mijn jongere zelf keek. De eenzaamheid van Eva, het krampachtig zoeken naar waardering van anderen die niet om je geven en je zelfs beschadigen. De schuldgevoelens en schaamte voor je eigen aandeel in de dynamiek, vooral wanneer je nergens terecht kunt en het resulteert in zelfhaat. Je begint te denken dat er iets ernstig mis is met jou. Opgesloten in jezelf, gedissocieerd en uiteindelijk lijkt er maar één uitweg…
Ikzelf ben nooit seksueel misbruikt en mijn ouders zijn hardwerkende zelfstandigen die hun uiterste best deden voor hun kinderen. Ik ben negen jaar lang gepest, op drie verschillende scholen, waarvan zes jaar door dezelfde groep jongens. Leraren keken weg, de directeur hield hen de hand boven het hoofd en mijn moeder werd wijs gemaakt dat ik het zelf uitlokte en dat ik niet van school moest veranderen omdat het dan opnieuw zou gebeuren. Ik had een ‘moeilijk karakter’ en moest makkelijker in de omgang zijn. Het is niet te vergelijken met wat bijvoorbeeld oorlogsslachtoffers meemaken. Ik ben de eerste om te zeggen dat mijn leven een wandeling in het park was in vergelijking met wat slachtoffers van pedofiele priesters hebben doorstaan. Maar dat is niet mijn boodschap. Ik vraag geen empathie voor mij als persoon.
Deze film maakt op prachtige wijze bewust van de gevolgen van emotionele verwaarlozing. Hoe het is om op te groeien tussen ruziënde ouders die niet emotioneel beschikbaar zijn voor hun kinderen. Hoe de conflictmijdende burger uit onvermogen ziet, zwijgt en de schuld bij de slachtoffers legt. En vooral hoe je brein gevormd wordt in je kindertijd en je jaren na de feiten nog steeds reacties kan hebben.
Traumasensitiviteit
Voor mijn man was deze film een eye-opener: ‘Nu begrijp ik beter waarom je alert bent op signalen van boosheid of ergernis bij mij of anderen. Waarom je geregeld bij me incheckt met de vraag: ‘Heb ik iets verkeerd gedaan?’ Nu snap ik waarom de spierspanning in je lichaam varieert tussen licht gespannen, gestrest of moe maar je moet werken om ‘ontspannen’ te kunnen zijn.’
Al ruim 31 jaar werk ik aan mezelf en ik ben niet meer de gedissocieerde puber die ik was. Ik ben dankbaar voor het pad dat ik heb mogen bewandelen. Met nu een fijne partner en oprechte vriendschappen. Het is goed gekomen met mij. Maar het is niet vanzelf gegaan en van sommige zaken heb ik nog steeds last. Zoals overdreven alert zijn, de wens om te ontsnappen aan een vermoeiende geest die van geen ophouden weet, en meer moeite dan anderen om een gelijkmatige, innerlijke, kalme emotionele toestand te behouden. Zelfregulatie blijft een thema voor me. En dat is oké. I’m a work in progress.
Deze film is een uitnodiging om als gemeenschap traumasensitief te worden, om nieuwsgierig te zijn naar elkaars gedrag en wat daar mogelijk aan vooraf is gegaan, dat we er met zijn allen oog voor hebben wanneer iemand niet goed behandeld wordt.
Dank je wel Veerle Baetens en Lize Spit. Deze film heeft mijn man en mijzelf meer begrip gegeven voor elkaars gedrag. Het is prachtig en belangrijk hoe een film, een boek, iets kan blootleggen en een stap kan zijn richting heling.
‘Het Smelt’ is te bekijken in de cinema’s.
Wil je meer lezen over hoe je je persoonlijke groei kan versterken? Ik schreef er dit boek over dat je gesigneerd in je bus kan krijgen!